Er wordt mij regelmatig gevraagd, niet in de laatste plaats door mijzelf, wat ik nu mis, hier in Italie. Want Berlijn is niet Amsterdam, maar Noord-Europa scheer ik graag over een kam, en dus is Noord-Europa niet Italie, Italie niet Rome en Scurcola zeker geen van dat alles. Waarmee ik wil zeggen dat de ene plaats uiteraard altijd anders is dan de andere, maar er in Scurcola duidelijk dingen ontbreken die ik in Berlijn wél vond, en in Berlijn miste ik niet zoveel uit Nederland. Ingewikkeld, maar daarom worden dergelijke vragen ook gesteld.

De glans van het nieuwe is er na bijna een jaar niet eens zoveel af, maar de schimmer van het oude wordt soms wat feller. En dus wordt mij, vooral na het laatste bezoek aan Berlijn en Nederland, duidelijk wat ik mis in Scurcola. Zonder enige pretentie zeg ik: het "intellectuele leven", daarmee bedoelend: even neuzen in een boekwinkel, een stapel tijdschriften doornemen in een café, de NGBK en andere plekken in Berlijn, een lezing op z'n tijd, een boek lenen van een vriend.
Ja, Rome ligt om de hoek, maar Rome is niet de optelsom van mogelijkheden uit Berlijn en Amsterdam. Er liggen geen Nederlandse, amper Duitse en weinig Engelse boeken in de winkels. Een Noord-Europese cafécultuur kennen ze hier niet of nauwelijks. De krant wordt in mijn dorp niet aan huis bezorgd en de NRC de Week was erg fijn zo lang het proefabonnement duurde, maar nu even niet te betalen.

Niet om te klagen, deze constatering. Want ik geniet van al het andere.
Eindelijk heb ik er plezier in gevonden Italiaans te spreken, na een tijdlang verlegen mijn mond gehouden te hebben. Zo ging het toendertijd hetzelfde met het Duits, en uiteindelijk is dat helemaal goedgekomen.
Ik zie ernaar uit dat in september de Nederlandse Uitleenbibliotheek weer opent; elke week, of twee weken, twee ongelezen boeken mee naar huis na een babbeltje. De NRC ligt er in de hal en een wandeltje door Villa Borghese is nooit weg.
Een foto van alweer mijn lievelingsplek tenslotte. Campo Imperatore is leeg, prachtig en vol van leven. Nu struinen er wolven rond, knagend aan een dode koe.

Dramatische opening, abrupt einde

Een notitie uit Berlijn.

Berlijn heb ik vijf jaar van mijn leven gegeven. Nu ben ik er op vakantie en moet ik tijdens de uren die ik op terrasjes doorbreng uitleggen hoe het zo met me gaat, in dat dorp een uur van Rome. De streek waar ik woon was vóór 6 april goeddeels onbekend, maar helaas heeft een aardbeving daar verandering in gebracht. Een gespreksonderwerp is er dus altijd.
Terwijl de hippe jonge ouders aan me voorbij trekken en ik aan koffie slurp die voor espresso door moet gaan vertel ik over cultuurverschillen, thuiswerken in een dorp waar DSL pas een paar maanden bestaat, mensen die in blauwe tenten leven en over vroeg opstaan om naar wilde dieren te kijken.
Het is raar om weer even te leven in een stad die ik in vijf jaar tot een beetje 'de mijne' heb gemaakt, die nog steeds ontzettend verandert maar ook weer niet; me Wahlberlinerin te voelen tussen alle anderen in deze categorie in plaats van 'enige Nederlandse in Scurcola met ook enige Duitsland ervaring'.
Ik woon er voor de zon, de liefde, de woeste natuur, het eten, de menselijkheid. Hier niemand die je na een eerste ontmoeting pal voorbijfietst. Hier moet ik extra tijd uittrekken als ik een trein moet halen omdat ik altijd wel iemand tegenkom.
Dat krijgt dan prioriteit boven even koffie drinken met een vriend, de Noord-Europese stijl en anonimiteit.